Woda - Kropla do kropli

Â

Woda

substancja, bez ktĂłrej nie ma Ĺźycia dla czĹowieka i wielu innych organizmĂłw. ZwiÄzek dwĂłch atomĂłw wodoru i jednego atomu tlenu o wzorze H2O, fascynujÄcy i czÄsto niedoceniany zarazem. Dla staroĹźytnych greckich filozofĂłw byĹa jednÄ z podstaw rzeczywistoĹci: Arche (podstawowÄ zasadÄ) dla Talesa z Miletu, jednym z czterech ĹźywioĹĂłw wspĂłĹtworzÄcych wszystko dla Empedoklesa i Arystotelesa. RĂłwnie mocnÄ pozycjÄ woda zajmuje w tradycji chiĹskiej i japoĹskiej. W wielu kulturach i religiach symbolizuje czystoĹÄ, oczyszczenie, odrodzenie i dobro. Bywa jednakĹźe takĹźe symbolem dziaĹania zĹych siĹ, dysharmonii i destrukcji (np. brudna woda).

Tylko chemicznie czysta woda nie ma barwy, smaku i zapachu. Woda spotykana w przyrodzie nie jest jednak zwiÄzkiem chemicznie czystym, lecz jest rozcieĹczonym roztworem rĂłĹźnych soli, ktĂłrych skĹad zmienia siÄ w zaleĹźnoĹci od jej pochodzenia. Woda morska jest szczegĂłlnie bogata w sole sodowe i magnezowe. Woda rzek i ĹşrĂłdeĹ zawiera jako najwaĹźniejsze skĹadniki kwaĹne wÄglany wapnia i magnezu, ktĂłre nadajÄ jej pewne charakterystyczne cechy zwane twardoĹciÄ. Woda ĹşrĂłdeĹ mineralnych moĹźe zawieraÄ takĹźe rzadko spotykane sole litu, arsenu lub inne. Z reguĹy w wodzie znajdujÄ siÄ pewne iloĹci zwiÄzkĂłw Ĺźelaza i magnezu, ktĂłre przy wiÄkszej zawartoĹci nadajÄ ĹźĂłĹtawe zabarwienie i niemiĹy smak. Inne domieszki wody to gazy w niej rozpuszczone: azot, tlen oraz dwutlenek wÄgla, ktĂłry szczegĂłlnie obficie wystÄpuje w niektĂłrych ĹşrĂłdĹach mineralnych. OprĂłcz zwiÄzkĂłw rozpuszczalnych woda surowa zawiera substancje organiczne pod postaciÄ zawiesin oraz drobnoustroje.

Co do barwy, to – pomijajÄc zabarwienie pochodzÄce od rozpuszczonych w niej substancji czy zanieczyszczeĹ – w cienkich warstwach woda jest bezbarwna, a w grubszych ma odcieĹ niebieskawy wskutek absorpcji pewnej iloĹci promieniowania czerwonego.

Organizm ludzki skĹada siÄ w 80 procentach z wody. Jest ona niezastÄpiona w procesach, ktĂłre majÄ miejsce na poziomie komĂłrkowym:

- odpowiada za zachowanie staĹego ksztaĹtu i wymiaru komĂłrek

- jest gĹĂłwnym skĹadnikiem pĹynĂłw ustrojowych

- bierze udziaĹ w duĹźej iloĹci procesĂłw zachodzÄcych w organizmie czĹowieka

- jest regulatorem temperatury ciaĹa, pH oraz ciĹnienia osmotycznego

- jest Ĺrodowiskiem wewnÄtrznym, w ktĂłrym ma miejsce transport wewnÄtrzustrojowy oraz usuwanie szkodliwych produktĂłw przemiany materii. Szkodliwe zwiÄzki sÄ wydalane wraz z moczem

- jest substratem wielu reakcji biochemicznych.

Organizm ludzki wytrzyma bez wody tylko kilka dni. CzĹowiek nie ma moĹźliwoĹci gromadzenia wody w organizmie (wielbĹÄdy majÄ w tym wzglÄdzie nad nami olbrzymiÄ przewagÄ) i musi codziennie na nowo siÄ w niÄ zaopatrywaÄ - powinniĹmy dziennie przyjmowaÄ ok. 2 litrĂłw wody (pijÄc i jedzÄc).

Wody w ogĂłle jest duĹźo, ale tej w zasiÄgu czĹowieka w jego Ĺźyciu codziennym – juĹź nie. Zasoby wody na Ziemi (nie liczÄc wody na trwale zwiÄzanej w skaĹach skorupy ziemskiej, jej iloĹÄ szacuje siÄ na ok. 25 mld km3), wynoszÄ ok. 1360 mln km3. Morza i oceany gromadzÄ aĹź 97% wszystkich wĂłd. Ponad 2% zwiÄzane jest w lodach i Ĺniegach Antarktydy, Arktyki oraz lodowcach gĂłrskich – i to znakomita wiÄkszoĹÄ wĂłd sĹodkich na Ziemi. Tylko niecaĹy 1% wszystkich zasobĂłw wodnych Ziemi przypada na wody lÄdowe. SÄ to gĹĂłwnie zbiorniki wĂłd podziemnych oraz rzeki i jeziora. Organizmy Ĺźywe gromadzÄ zaledwie 65 tys. km3 wszystkich zasobĂłw. Stosunkowo najmniejsza iloĹÄ wody, bo tylko 13 tys. km3, zawarta jest w atmosferze.

Co bardzo istotne, zasoby wody sĹodkiej na kuli ziemskiej rozmieszczone sÄ bardzo nierĂłwnomiernie. IstniejÄ regiony deficytu i nadwyĹźki wody. Obszary rzeczywistych nadwyĹźek dyspozycyjnych zasobĂłw wodnych sÄ niewielkie i wystÄpujÄ w klimacie rĂłwnikowym (np. Amazonia, Kongo, Kamerun), wilgotnym monsunowym (np. Assain, Bangladesz) oraz wilgotnym, umiarkowanym, chĹodnym (np. Norwegia) Obszary z deficytem wody lub powaĹźnie nim zagroĹźone stanowiÄ wiÄkszoĹÄ. NajwiÄkszymi zasobami wĂłd pĹynÄcych, mierzonymi odpĹywami rzek, dysponujÄ obszary byĹego ZwiÄzku Radzieckiego, Chiny, Indie, Brazylia, Norwegia i Francja (Chiny i Indie ze wzglÄdu na gÄstoĹÄ zaludnienia sÄ ubogie w wodÄ, a Norwegia i Brazylia sÄ w niÄ bogate).

Polska jest jednym z najuboĹźszych w wodÄ krajĂłw europejskich. WielkoĹÄ zasobĂłw wodnych stawia nas na 26 miejscu (ostatnie miejsca) w Europie. ZuĹźycie wody w Polsce z roku na rok roĹnie. Woda wykorzystywana jest gĹĂłwnie przez przemysĹ (ok.67%), gospodarkÄ komunalnÄ (ok.21%) oraz rolnictwo i leĹnictwo (ok.12%). Powoduje to ciÄgĹy wzrost iloĹci ĹciekĂłw przemysĹowych i komunalnych, co z kolei stanowi podstawowe zagroĹźenie dla wĂłd powierzchniowych. Bardzo istotne jest wiÄc mÄdre wykorzystywanie, nie marnowanie i oczyszczanie zuĹźytej wody.

A skÄd siÄ wziÄĹa woda na Ziemi?

Jest na to kilka hipotez. UwaĹźa siÄ wiÄc, Ĺźe wodÄ mogĹy przynieĹÄ na ZiemiÄ duĹźe obiekty kosmiczne z zewnÄtrza UkĹadu SĹonecznego, zderzajÄce siÄ z niÄ na poczÄtku jej istnienia. Inna hipoteza (tzw. geochemiczna) gĹosi, Ĺźe woda wytrÄca siÄ z magmy wydobywajÄcej siÄ z wnÄtrza Ziemi. Wreszcie: wiatr sĹoneczny mĂłgĹ „nawiaÄ” (i byÄ moĹźe stale to robi?) atomĂłw wodoru , ktĂłre wchodzÄc w reakcjÄ z tlenem, tworzÄ wodÄ (hipoteza solarna). To najlepsza dla naszej przyszĹoĹci hipoteza, bo dawaĹby szansÄ na to, Ĺźe iloĹÄ wody na Ziemi moĹźe siÄ zwiÄkszaÄ wraz z „nawiewaniem” wodoru do atmosfery. Ale oznacza to, Ĺźe rĂłwnieĹź woda moĹźe byÄ „wywiewna” przez ten sam sĹoneczny wiatr. Do chwili weryfikacji tej hipotezy nie moĹźemy wiÄc odetchnÄÄ z ulgÄ, Ĺźe wody nam nie zabraknie (ale teĹź nie musimy wpadaÄ w panikÄ, Ĺźe nam wodÄ „wywieje”) - i dlatego musimy mÄdrze jej uĹźywaÄ, nie marnowaÄ i oszczÄdzaÄ.