Utylizacja min bojowych śmiertelnym zagrożeniem dla morświnów

 

OgÅ‚oszono o planie utylizacji w wodach Zatoki GdaÅ„skiej kilku jednotonowych min bojowych – niewybuchów z czasów drugiej wojny Å›wiatowej znajdujÄ…cych siÄ™ na terenie i w okolicy portu Gdynia: Link:http://www.gdynia.pl/wydarzenia/70_101273.html

W czasie prowadzenia akcji neutralizacji min, biorÄ…c pod uwagÄ™ wzglÄ™dy bezpieczeÅ„stwa ludzi ma zostać wprowadzony caÅ‚kowity zakaz kÄ…pieli, a także nurkowania surfowania itp. w Zatoce GdaÅ„skiej i nadzór nad strefÄ… brzegowÄ… od Kossakowa do GdaÅ„ska – Brzeźna (za stronÄ… http://netka.gda.pl/zakaz-kapieli-w-zatoce-gdanskiej/). Jak podajÄ™ portal www.gdynia.pl , promieÅ„ terenu zagrożenia dla kÄ…piÄ…cych może wynosić od 5218 do 10730 metrów w zależnoÅ›ci od rodzaju detonowanej miny. Nie dziwi wiÄ™c plan wprowadzenia wyżej wspomnianej strefy buforowej objÄ™tej zakazami kÄ…pieli itp.

Trzeba jednak siÄ™ liczyć również z dużym wpÅ‚ywem podwodnych detonacji na chronione elementy przyrody, a zwÅ‚aszcza na szczególnie wrażliwe na podwodny haÅ‚as morÅ›winy – gatunek w BaÅ‚tyku krytycznie zagrożony wyginiÄ™ciem i Å›ciÅ›le chroniony.

Marzec niestety należy do tych miesięcy, w których występowanie tych zwierząt w Zatoce Gdańskiej jest najbardziej prawdopodobne. Oddziaływanie detonacji tak dużych zasobów trotylu na życie i zdrowie waleni będzie sięgało co najmniej kilkunastu kilometrów od miejsca emisji huku (przy ładunku 350 kg TNT to ok. 30 kilometrów, a miny są ponoć 2 razy większe).

Problem oddziaływania podwodnych eksplozji na morświny, delfiny i wieloryby staje się coraz częstszym przedmiotem badań biologów. Wiedzy przybywa i wiadomo co może spowodować rażenie akustycznej i uderzeniowej fali na te organizmy.

Najbliższa odległość od centrum detonacji grozi im natychmiastową śmiercią. W kolejnej strefie następują uszkodzenia ciała, które w zależności od ich zakresu i zdrowotnej dotkliwości mogą także prowadzić do śmierci zwierzęcia. Również na dalszych odległościach oddziaływanie jest niezwykle szkodliwe, gdyż grozi poważnymi uszkodzeniami narządu słuchu, co w przypadku waleni może powodować brak zdolności rozpoznawania pokarmu (zagrożenie głodem) i sieci (zagrożenie przyłowem), zatem i ten efekt jest śmiertelny, choć nieco odsunięty w czasie, a śmierć zwierzęcia może mieć miejsce daleko od zdarzenia (podwodnego wybuchu).


Graficzne przedstawienie stref oddziaÅ‚ywania podwodnego wybuchu na życie i zdrowie morÅ›winów. OdlegÅ‚ość oddziaÅ‚ywania zależy od wielkoÅ›ci Å‚adunku. Np. wybuch 350 kg trotylu dosiÄ™ga morÅ›winy w promieniu ok. 30 km (miny detonowane w najbliższym czasie w zatoce gdaÅ„skiej zawierajÄ… nawet 697 kg (!) materiaÅ‚u wybuchowego każda’ źródÅ‚o: http://netka.gda.pl/zakaz-kapieli-w-zatoce-gdanskiej/).

Zagrożeniem jest także maskujący wpływ podwodnego dźwięku na sygnały hydrolokacyjne morświnów. W najbardziej odległych strefach podwodny huk inicjuje zachowania wywołane stresem (ucieczka, szybie wynurzenie). W jeszcze dalszej odległości od epicentrum eksplozji istnienie antropogenicznego hałasu należy zaliczyć do zakłóceń godzących w naturalny stan środowiska morświnów.

W tym wypadku należaÅ‚oby przesunąć planowane przedsiÄ™wziÄ™cie (jeÅ›li jest nieuniknione) na koniec wiosny. MorÅ›winy z reguÅ‚y przebywajÄ… wówczas w innych regionach BaÅ‚tyku a prawdopodobieÅ„stwo ich uÅ›miercenia w naszym rejonie spada wielokrotnie. Polecamy to uwadze instytucjom decydujÄ…cym o podjÄ™ciu tego dziaÅ‚ania. Jak podaje na swej oficjalnej stronie UrzÄ…d Morski w Gdyni cyt. ,, ZalegajÄ…ce w granicach portu materiaÅ‚y niebezpieczne, tj. miny morskie denne, nie stanowiÄ… bezpoÅ›redniego zagrożenia dla bezpieczeÅ„stwa żeglugi oraz dziaÅ‚alnoÅ›ci podmiotów gospodarczych w porcie. Wszystkie sÅ‚użby zaangażowane w neutralizacjÄ™ min morskich, sÄ… w gotowoÅ›ci do ich usuniÄ™cia i likwidacji w dogodnym terminie wskazanym przez RegionalnÄ… DyrekcjÄ™ Ochrony Åšrodowiska, co jest uwarunkowane migracjÄ… ssaków morskich w rejonie Zatoki GdaÅ„skiej”. Cóż wiÄ™c stoi na przeszkodzie aby uwzglÄ™dnić konieczność ochrony zagrożonych gatunków?

W dniach prowadzenia operacji neutralizacji min Instytut Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego planuje ulokowanie pod wodą specjalnych hydroakustycznych rejestratorów. Pozwolą one na fizyczną charakterystykę rozchodzącej się fali dźwięku. Przeprowadzone obserwacje uzupełnią dane projektu dotyczącego mapowania podwodnego hałasu w Bałtyku. Projekt ten, o nazwie BIAS [http://www.hel.ug.edu.pl/BIAS_LIFE/BIAS_Life.htm i https://biasproject.wordpress.com/] dofinansowany ze środków UE Life + i NFOŚiGW jest wykonywany na potrzeby administracji państwowej w celu lepszego zarządzania ochroną środowiska i przyrody.

Wiadomo, że samymi badaniami przyrody się nie ochroni. W krajach, gdzie szanuje się rodzime walory przyrodnicze i poważnie traktuje obowiązki strzeżenia najbardziej zagrożonych gatunków i siedlisk, wnioski wypływające z naukowych projektów oraz opinie ekspertów zwykle służą państwowym instytucjom do podejmowania coraz bardziej roztropnych pro-przyrodniczych decyzji.

O podobnych wydarzeniach i zagadnieniach pisaliśmy już wcześniej, np. w 2009 i 2012 roku kiedy to instytucje administracji państwowej owocnie współpracowały z wojskiem i naukowcami linki: http://www.hel.ug.edu.pl/aktu/2009/wybuch.htm, http://www.przyjacielehelu.pl/helska_bliza/hb_254/art20.htm
oraz w roku 2012 link:
http://www.hel.ug.edu.pl/aktu/2012/halas_zanieczyszcza.htm
Informacja o neutralizacji Torped w 2012 r.:
http://www.tvn24.pl/pomorze,42/wielka-detonacja-pod-woda-powierzchnia-zatoki-tylko-drgnela,279927.html


źródło: Stacja Morska IOUG w Helu