Projekt ustawy o efektywności energetycznej

 

Rząd przyjął projekt ustawy o efektywności energetycznej, przedłożony przez ministra energii - podała we wtorek Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

Nowa ustawa zastÄ…pi dotychczasowe regulacje prawne w zakresie efektywnoÅ›ci energetycznej obowiÄ…zujÄ…ce w Polsce od 2011 roku. PrzyjÄ™te przez rzÄ…d przepisy majÄ… zapewnić peÅ‚ne wdrożenie dyrektywy 2012/27/UE, zobowiÄ…zujÄ…cej paÅ„stwa czÅ‚onkowskie Unii Europejskiej do osiÄ…gniÄ™cia – do koÅ„ca 2020 r. – okreÅ›lonego poziomu oszczÄ™dnoÅ›ci energii.

Unijna dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej miała zostać transponowana do prawa krajowego do 5 czerwca 2014 roku. W związku z brakiem stosownych przepisów, w październiku 2015 r. Polska została wezwana przez Komisję Europejską do pełnej transpozycji unijnej dyrektywy. O przyspieszenie prac rządu nad projektem ustawy o efektywności energetycznej apelowały w ubiegłym roku m.in. organizacje zrzeszone w ramach Koalicji Klimatycznej oraz przedstawiciele biznesu.

Jak wyjaśniła we wtorkowym komunikacie Kancelaria Prezesa Rady Ministrów - Nowe regulacje są konieczne, bo wprawdzie Polska osiągnęła istotny postęp w realizacji krajowego celu dotyczącego oszczędnego gospodarowania energią, to jednak wciąż musi nadrabiać dystans w zakresie najważniejszych wskaźników efektywności energetycznej w stosunku do najbardziej energooszczędnych gospodarek europejskich.

Realizacja przepisów przewidzianych w projekcie nowej ustawy ma na celu nie tylko zwiększyć efektywność energetyczna polskiej gospodarki, ale także poprawić jej konkurencyjność i polepszyć stan środowiska naturalnego w Polsce.

- Proponowane regulacje powinny spowodować oszczÄ™dne i efektywne korzystanie z energii oraz znaczÄ…co zwiÄ™kszyć liczbÄ™ inwestycji energooszczÄ™dnych. Chodzi przede wszystkim o zwiÄ™kszenie oszczÄ™dnoÅ›ci energii przez odbiorców koÅ„cowych, mniejsze zużycie energii przez urzÄ…dzenia oraz zmniejszenie strat w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej, ciepÅ‚a i gazu. Oczekiwane jest też zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i innych szkodliwych substancji do atmosfery, co powinno poprawić nie tylko stan Å›rodowiska naturalnego, ale także zdrowie ludzi – czytamy w komunikacie ogÅ‚oszonym po posiedzeniu rzÄ…du.

Nowa ustawa ma wejść w życie po 30 dniach od daty jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Poniżej prezentujemy najważniejsze elementy przyjętego przez rząd projektu dokumentu.
Krajowy plan poprawy efektywności energetycznej

W projekcie ustawy określono zasady opracowania krajowego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej, który ma być sporządzany co 3 lata. Pierwszy plan w świetle nowych przepisów minister energii musi przekazać Komisji Europejskiej do 30 kwietnia 2017 roku.

Ma on zawierać w szczególności opis planowanych programów zawierających działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej w poszczególnych sektorach gospodarki oraz określenie krajowego celu w zakresie efektywności energetycznej. Kluczowym elementem planu są także informacje o osiągniętej oszczędności energii, głównie w przesyłaniu lub dystrybucji, dostarczaniu oraz końcowym zużyciu energii. Ponadto w dokumencie musi zostać uwzględniona strategia wspierania inwestycji w renowację budynków zawierającą: wyniki dokonanego przeglądu budynków znajdujących się w Polsce, określenie sposobów ich przebudowy lub remontu oraz dane szacunkowe o możliwej do uzyskania oszczędności energii w wyniku ich modernizacji.

Zadania jednostek sektora publicznego

W nowych przepisach doprecyzowano zasady stosowania przez jednostki sektora publicznego Å›rodków poprawy efektywnoÅ›ci energetycznej. W konsekwencji w wykazie dodano nowy Å›rodek, jakim jest „wdrażanie systemu zarzÄ…dzania Å›rodowiskowego”. Wprowadzono też regulacjÄ™, zgodnie z którÄ… jednostka sektora publicznego może realizować i finansować przedsiÄ™wziÄ™cia na podstawie umowy o poprawÄ™ efektywnoÅ›ci energetycznej.

Jednocześnie, na organy władzy publicznej obejmujące swoim działaniem całą Polskę nałożono obowiązek zlecania wykonania usług lub nabywania produktów efektywnych energetycznie, a także nabywania lub wynajmowania efektywnie energetycznych budynków lub ich części. Organy władzy publicznej zobowiązano również do wypełniania zaleceń dotyczących efektywności energetycznej w budynkach modernizowanych i przebudowywanych, należących do Skarbu Państwa, a także do realizowania innych środków poprawy efektywności energetycznej w zakresie charakterystyki energetycznej budynków.
System białych certyfikatów

Do nowej ustawy został przeniesiony system świadectw efektywności energetycznej tzw. białe certyfikaty, który obowiązuje w Polsce od początku 2013 r. Jest to mechanizm stymulujący i wymuszający zachowania energooszczędne. Świadectwa można uzyskać jedynie za przedsięwzięcia o najwyższej efektywności energetycznej, tj. skutkujące zwiększeniem oszczędności energii przez odbiorców końcowych, a także zmniejszeniem strat w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej, ciepła i gazu.

Jak wyjaśnia we wtorkowym komunikacie Kancelaria Prezesa Rady Ministrów - W nowych warunkach prawnych system świadectw umożliwi wykorzystanie istniejącego potencjału oszczędności energii i zapewni osiągnięcie poziomu oszczędności energii finalnej w stopniu wymaganym przez dyrektywę 2012/27/UE. System świadectw ma przewagę nad innymi mechanizmami poprawiającymi efektywność energetyczną, bo obejmuje szeroką grupę podmiotów realizujących przedsięwzięcia proefektywnościowe w różnych obszarach i sektorach gospodarki.

Wydawanie świadectw efektywności energetycznej ma zachęcić m.in. przedsiębiorstwa energetyczne i odbiorców końcowych (oraz inne podmioty zobowiązane) do podjęcia działań inwestycyjnych, które przyspieszą osiągnięcie krajowego celu efektywności energetycznej. Wpłyną także na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i innych szkodliwych substancji do atmosfery.

- Ustawa przyjÄ™ta w takim brzmieniu pomogÅ‚aby rozruszać kulejÄ…cy rynek biaÅ‚ych certyfikatów, a tym samym – poprawiÅ‚aby efektywność energetycznÄ… polskich przedsiÄ™biorstw i gospodarstw domowych – uważa Agata Bator, radca prawny z Fundacji ClientEarth, bÄ™dÄ…cej czÅ‚onkiem Koalicji Klimatycznej.

Odchodzenie od opłaty zastępczej i rezygnacja z przetargów

System białych certyfikatów nakłada na sprzedawców energii elektrycznej, ciepła i gazu ziemnego, a także na niektórych nabywców energii lub gazu na Towarowej Giełdzie Energii obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki określonej liczby świadectw efektywności energetycznej lub uiszczenia opłaty zastępczej wpływającej na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). W obecnym systemie białe certyfikaty można uzyskać w zamian za realizację przedsięwzięć prowadzących do oszczędności energii wybranych w drodze przetargu przez Prezesa URE.

- System biaÅ‚ych certyfikatów nigdy jednak nie speÅ‚niaÅ‚ swojego zadania – mówi Agata Bator. - PrzedsiÄ™biorstwa zamiast uzyskiwać biaÅ‚e certyfikaty masowo uiszczaÅ‚y opÅ‚atÄ™ zastÄ™pczÄ…. DziaÅ‚o siÄ™ tak, gdyż od 2013 roku, czyli od wejÅ›cia w życie systemu zaledwie 3 przetargi zostaÅ‚y rozstrzygniÄ™te. Co wiÄ™cej wnioski byÅ‚y skomplikowane, a procedura przetargowa trwaÅ‚a od 8 do 10 miesiÄ™cy. Alternatywa, czyli opÅ‚ata zastÄ™pcza byÅ‚a zaÅ› tylko nieznacznie droższym, a o wiele prostszym rozwiÄ…zaniem – wyjaÅ›nia Bator.

Rządowy projekt ustawy wprowadza korzystne zmiany w systemie świadectw efektywności energetycznej. Po pierwsze, eliminuje procedurę przetargową wydawania białych certyfikatów. Po drugie, stopniowo ogranicza możliwość uiszczania opłaty zastępczej oraz zwiększa jej cenę. Wreszcie po trzecie, zobowiązuje NFOŚiGW do przeznaczania całości wpływów z opłaty zastępczej na inwestycje służące poprawie efektywności energetycznej u odbiorców końcowych oraz do monitorowania osiągniętej oszczędności energii.

Fundacja ClientEarth podkreÅ›la jednak, że nowa propozycja ma także sÅ‚abe punkty. - Trudno przewidzieć, czy Narodowy Fundusz Ochrony Åšrodowiska bÄ™dzie w stanie szybko i efektywnie wydawać pieniÄ…dze z opÅ‚aty zastÄ™pczej i uzyskiwać analogiczne do systemu biaÅ‚ych certyfikatów oszczÄ™dnoÅ›ci energii. Być może konieczna okaże siÄ™ modyfikacja zasad funkcjonowania NFOÅšiGW, czy uruchomienie nowych programów nastwionych na poprawÄ™ efektywnoÅ›ci energetycznej u odbiorców koÅ„cowych – zauważa Bator. - OpÅ‚ata zastÄ™pcza wprawdzie zostanie zwiÄ™kszona, ale nieznacznie – z 1000 zÅ‚ za tonÄ™ oleju ekwiwalentnego do 1500 zÅ‚otych. Pojawia siÄ™ pytanie, czy taka zmiana bÄ™dzie wystarczajÄ…ca – dodaje.
Audyty energetyczne przedsiębiorstw

W projekcie ustawy znalazÅ‚ siÄ™ nowy rozdziaÅ‚ pn. Zasady przeprowadzania audytu energetycznego przedsiÄ™biorstwa. Do zlecenia lub przeprowadzenia audytu energetycznego (co 4 lata) bÄ™dzie zobowiÄ…zany przedsiÄ™biorca, okreÅ›lony w ustawie o swobodzie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej, z wyjÄ…tkiem mikro, maÅ‚ego i Å›redniego przedsiÄ™biorcy. Zwolniony zostanie z tego przedsiÄ™biorca posiadajÄ…cy system zarzÄ…dzania energiÄ… (okreÅ›lony we wÅ‚aÅ›ciwych normach) lub majÄ…cy system zarzÄ…dzania Å›rodowiskowego – jeżeli w ich ramach przeprowadzono audyt energetyczny przedsiÄ™biorstwa. Audyt bÄ™dzie przeprowadzaÅ‚ podmiot niezależny od audytowanego przedsiÄ™biorcy. Musi mieć jednak odpowiedniÄ… wiedzÄ™ i doÅ›wiadczenie zawodowe w tej dziedzinie.

Kary za nieprzestrzeganie przepisów

W projekcie ustawy przewidziano także zestaw kar pieniężnych za nieprzestrzeganie jej przepisów, które będą wymierzane przez prezesa URE w drodze decyzji administracyjnej. Wymieniono czyny podlegające karze, np. za nieuiszczenie opłaty zastępczej, za nieprzeprowadzenie audytu energetycznego przedsiębiorstwa. Wskazano też sytuacje, kiedy prezes URE będzie mógł odstąpić od wymierzenia kary.

 ÅºródÅ‚o: www.chronmyklimat.pl