Kiedy my budujemy spalarnie, Francuzi siÄ™ z nich wycofujÄ…

Dziś w budowie jest sześć spalarni w Polsce - w Białymstoku, Bydgoszczy, Koninie, Krakowie, Szczecinie i Poznaniu. Będą kolejne. Czy naprawdę zmierzamy z naszymi odpadami w dobrym kierunku?


Spalarnia Issy Les Moulineaux w Paryżu jest szczytem techniki, absolutnym absolutem wśród zakładów termicznej obróbki w Europie. Ma dwie linie spalania odpadów o wydajności 460 tys. Mg, do tego dochodzi sortownia. Śmieci zwożone są tutaj nie tylko samochodami, barkami, ale trafiają tu też rurociągiem napędzane geotermalnymi wodami z pobliskiej dzielnicy ekologicznej.

Spalarnia Issy Les Moulineaux kosztowała 580 mln euro, mogła kosztować jakieś 200 mln euro mniej, ale - ze względu na protesty mieszkańców - została wkopana głęboko w ziemię tak, by nie było widać komina. Komin spalarnia ma - ale jego wylot jest niemal równo z dachem.

Francuzi odzyskują w Issy surowce wtórne, produkują ciepło i prąd - na tym zarabiają. Prądu produkują jednak śladowe ilości, ciepła dużo, jednak nie na tyle dużo, by do spółki zarządzającej spalarniami nie trzeba było dopłacać. Trzeba dopłacać nie mało i to rok w rok. Przychody pokrywają nieco mniej niż 2/3 rocznych kosztów (300 z 500 mln euro - wg człowieka, który oprowadza zagraniczne delegacje po spalarni).

Poza wyciągiem z konta spalarnia Issy Les Moulineaux robi jednak wrażenie - ma nawet ładną bryłę, obok są fontanny, po ścianach pną się pnącza. Problem w tym, że we Francji, gdzie jest obecnie nieco ponad 120 spalarni (najwięcej w Europie) - więcej ich nie powstanie, a co starsze będą wygaszane. Francuzi zbuntowali się bowiem przeciwko zakładom termicznej obróbki śmieci i ich rząd się ugiął. Skąd bunt? A choćby dlatego, że uważają, że z kominów spalarni wydobywa się za dużo dioksyn, które są jednymi z najbardziej toksycznych związków. Teraz oficjalna odpadowa linia nad Loarą - która zastępuje poiltykę spalania - to polityka zmniejszania ilości odpadów w ogólnym systemie gospodarowania odpadami.

Po co my w ogóle o tym piszemy? Powód jest jeden. Podczas gdy Francuzi wycofują się ze spalarni, w Polsce zakłady termicznej przeróbki zaczynamy dopiero budować, także z pomocą francuskich firm.

Obecnie w budowie znajduje się sześć spalarni odpadów komunalnych o łącznej mocy przerobowej ok. 1 mln ton - w Białymstoku, Bydgoszczy, Koninie, Krakowie, Szczecinie i Poznaniu. Będą zresztą kolejne.

Aż cztery spalarnie na Górnym Śląsku

W planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego znalazły się cztery spalarnie: w Chorzowie, w Jastrzębiu Zdroju, w Mysłowicach i w Sosnowcu.

- Jesteśmy w kontakcie z inwestorami wszystkich tych obiektów. W dwóch pierwszych rozpoczęły się prace przygotowawcze związane z infrastrukturą zewnętrzną, budowa przyłączy itp. Inwestycje te mają zostać zakończone w 2015 r. Sosnowiec czeka na decyzje środowiskowe, a najbardziej oddalone w realizacji są Mysłowice, będące obecnie na etapie studium wykonalności - mówi Bogdan Pasko z wydziału ochrony środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.

Przepustowość łączna tych instalacji ma wynieść ok. 600 tys. ton rocznie. Koszt - 1,4 mld zł. Mysłowice i Chorzów chcą sięgnąć po środki unijne. - Podmiot zainteresowany budową wpłacił już 20 mln euro. Chcielibyśmy z UE pozyskać 60 mln zł, jeśli to się uda nic nie będzie stało na przeszkodzie, by ruszać z właściwą budową - zapewnia Wiesław Raczyński, wiceprezydent Chorzowa.

Chorzowska instalacja planowana jest na 120 tys. ton z możliwością rozbudowy o drugą, a nawet trzecią linię. Pytanie tylko, czy będzie taka potrzeba?

Dziś województwo śląskie, będące pod względem ilości produkowanych śmieci drugie w kraju, cierpi na niedobór mocy przerobowych. Jako RIPOK-i funkcjonuje tylko pięć instalacji mechaniczno-biologicznej przeróbki (MBP). Jednak zgodnie z zapisanymi wojewódzkiego planu już za kilka lat takich RIPOK-ów ma być około 20 i ich przepustowość zrówna się z ilością generowanych w regionie odpadów.

Czy da się w Polsce oprzeć spalarniom?

Rozsądek i wstrzemięźliwość w inwestowaniu w technologię termicznej obróbki, którą tak forsują w Polsce znane i duże koncerny może wypływać wyłącznie z decyzji samorządów, które odpowiadają np. za wojewódzkie plany odpadowe, które nie muszą poddawać się presji spalarniowych lobbystów liczących dla swoich firm miliardowe kontrakty.
- W planie wojewódzkim widzimy nastawienie na instalacje mechaniczno-biologicznej obróbki. Do spalarni mogłyby trafiać pozostałości po mechaniczno-biologicznej przeróbce. Warto w tym kierunku iść, bo spalarnie znacznie zredukują iść końcowych składników całego procesu gospodarki odpadami - mówi dr Lidia Sieja z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych.

Może to być powodem sprzeczek. Wiceprezydent Chorzowa (które to miasto chce mieć u siebie spalarnię) twierdzi, że stawianie na obróbkę śmieci jest nieuzasadnione ekonomicznie.

- Albo powinniśmy zdecydować, że odpady zmieszane trafiają do MBP albo do spalarni. To, by z odpadów do MBP jakieś frakcje kierować potem do spalarni, jest zbyt drogie - argumentuje. - Całe inwestycje w instalacje MBP są nieupoważnione - dodaje.

O rozwagę w planowaniu instalacji MBP prosi też Bogdan Pasko. Jego zdaniem jednak inwestorzy zakładów termicznej przeróbki odpadów nastawili się nie tylko na odpady zmieszane, ale i przetwarzanie wysokokalorycznej tzw. frakcji resztkowej. Jedna spalarnia ma uzyskiwać energię nawet z osadów.

Tych, którzy słyszą zgrzyty w pogodzeniu budowy różnych instalacji, jest więcej.

- Trudno oprzeć się wrażeniu, że te dwa modele zagospodarowania odpadów, czyli spalarnie i ten oparty na instalacjach MPB, się rozjeżdżają. Ustawodawca postawił nacisk na mechaniczno - biologiczną przeróbkę i jakoś spalarnie w tym systemie nie grają - komentuje Arkadiusz Primus, koordynator nowo powołanego Śląskiego Klastra Gospodarki Odpadami.

Pytanie, czy to, że spalarnie nie grają dobrze w systemie gospodarki odpadami naprawdę jest problemem.

Źródło: www.portalsamorzadowy.pl