Drzewa w mieÅ›cie 

 

Jaką rolę pełnią drzewa w miejskim ekosystemie? O tym jaką rolę pełnią drzewa w mieście w rozmowie z Joanną Szubierajską opowie dendrolog, Jacek Borowski.

Joanna Szubierajska: Jaką rolę odgrywają drzewa i zieleń miejska w systemie ekologicznym miasta?

Jacek Borowski: Po pierwsze jest i byÅ‚a to zawsze rola ozdobna, od tego zaczęła siÄ™ uprawa drzew w miastach. Po drugie drzewa i krzewy regulujÄ… temperaturÄ™ otoczenia, w przypadku dużych aglomeracji ograniczajÄ… oddziaÅ‚ywanie tak zwanej miejskiej wyspyciepÅ‚a. Przez to pozwalajÄ… ograniczyć ilość energii potrzebnej do klimatyzowania pomieszczeÅ„. Drzewa redukujÄ… prÄ™dkość wiatrów, przyczyniajÄ…c siÄ™ zimÄ… do ograniczenia strat ciepÅ‚a. PrzyczyniajÄ… siÄ™ do zwiÄ™kszenia wilgotnoÅ›ci powietrza Å‚agodzÄ…c suszÄ™ miejskÄ…, zarówno poprzez transpiracjÄ™ jak i okresowe zatrzymywanie wody w koronach, na liÅ›ciach, a także poprawiajÄ…c wchÅ‚anianie wody opadowej przez glebÄ™ – uÅ‚atwiajÄ… retencjÄ™ wody, zmniejszajÄ… jej spÅ‚yw do kanałów burzowych. Jak wszystkie roÅ›liny produkujÄ… tlen i pochÅ‚aniajÄ… dwutlenek wÄ™gla, sÄ… w tym jednak najbardziej efektywne, ze wzglÄ™du na rozmiary. Poza tym pochÅ‚aniajÄ…c dwutlenek wÄ™gla wbudowujÄ… go „na staÅ‚e” w drewno, czego nie sÄ… w stanie dokonać roÅ›liny zielne, których tkanki butwiejÄ… i wydzielajÄ… dwutlenek wÄ™gla jeszcze w tym samym, najdalej nastÄ™pnym roku. Poza tym drzewa wykazujÄ… niezwykÅ‚e wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci fotoremedjacyjne – pochÅ‚aniajÄ… wiele zanieczyszczeÅ„ gazowych i pÅ‚owych, w wyniku rizofiltracji oczyszczajÄ… wody opadowe. Fitoremedjacja, jest w praktyce jedynym sposobem na oczyszczanie zdegradowanych siedlisk przyulicznych i innych miejskich. TÅ‚umiÄ… także miejski haÅ‚as – poprzez rozpraszanie i pochÅ‚anianie Å‚agodzÄ… szorstkość dźwiÄ™ków. W tym przypadku ważne jest również oddziaÅ‚ywanie zieleni, która wizualnie oddziela nas od źródÅ‚a dźwiÄ™ków, inaczej wówczas odbieramy ich natężenie. Drzewa sÄ… miejscem, w którym przebywajÄ… liczne owady ptaki i ssaki, bez drzew w mieÅ›cie by ich nie byÅ‚o. Szczególnie cenne sÄ… w tym przypadku drzewa stare, w tym dziuplaste. Drzewa ogrywajÄ… zatem ogromnÄ… rolÄ™ w ksztaÅ‚towaniu różnorodnoÅ›ci biologicznej ekosystemów miejskich.

Obecnie w pobliżu ulic sadzi siÄ™ tylko konkretne gatunki drzew – ze wzglÄ™du na panujÄ…ce tam niezbyt korzystne warunki. Zatem jakie drzewa warto sadzić w mieÅ›cie?

Warunki przyuliczne znosi coraz mniej gatunków i odmian drzew. Szczególnie szkodliwe jest zasolenie siedlisk przyulicznych i to zarówno, w postaci zasolenia gleby jak i w postaci aerozolu solnego. Z powodu dziaÅ‚ania tego ostatniego w polskich miastach (przy ulicach) ginie coraz wiÄ™cej drzew, to zjawisko siÄ™ niezwykle nasila. JeÅ›li nie zaprzestaniemy „solenia” jezdni, niedÅ‚ugo nie bÄ™dziemy mieli drzew przy ulicach. Jest to ponadto zjawisko specyficzne dla polskich miast. Obecnie sadzi siÄ™ coraz wiÄ™cej drzew tolerujÄ…cych zasolenie i zanieczyszczenia, jest ich jednak niewiele, główne to robinie, glediczie, jarzÄ…b szwedzki, gÅ‚ogi, klon polny i jego odmiany, niektóre gatunki i odmiany jesionów, grusze drobnoowocowe i odmiany gruszy pospolitej, wiÅ›niÄ™ osobliwÄ… w odmianie kulistej.

Kasztanowce umierają, a to za sprawą szrotówka kasztanowcowiaczka. W jaki sposób możemy pomóc kasztanowcom?

Należy wygrabiać liście, w których zimują larwy szrotówka, stosunkowo skuteczne są pułapki lepowena pniach, stosowane w Wychodząc z założenia, że przy drogach nie powinno być nic, co może zagrozić człowiekowi kiedy opuści drogę, należałoby usunąć wszystkie słupy, latarnie a nawet bariery chroniące pieszychokresie wiosennego wylotu owadów
dorosÅ‚ych. Pojawia siÄ™ coraz wiÄ™cej naturalnych wrogów biologicznych obcego uprzednio u nas owada. Do szrotówka „przyzwyczaja siÄ™” coraz wiÄ™cej drapieżnych owadów i ptaków, uaktywniÅ‚y siÄ™ również organizmy pasożytnicze.

Jednym ze sposobów walki z owadem są szczepienia, jednak metoda ta wzbudza kontrowersje. Dlaczego?

Injekcje, powodują zamieranie drewna kasztanowców, które źle tolerują zranienia. Aby zabieg injekcji był skuteczny, musi być powtarzany w różnych miejscach na obwodzie pnia drzewa, po kilku takich zabiegach drzewo jest jak ser szwajcarski.

Mówi się, że drzewa to przydrożni mordercy. Gdy padają argumenty o naszym bezpieczeństwie i setkach osób ulegających co roku wypadkom drogowym, trudno oponować. Przecież nasze życie jest ważniejsze od drzew! Czy w tej sprawie istnieje jakiś kompromis?

Istnieją badania, które pokazują, że drzewa wpływają na bezpieczeństwo poprzez wytaczanie kierunku jazdy, osłanianie drogi przed słońcem i olśnieniem powodowanym przez inne pojazdy. Ponadto przeciwdziałają znużeniu, urozmaicają drogę, przeciwdziałając zmęczeniu. Kierowcy jadący trasami zadrzewionymi poruszają się podświadomie wolniej. Nie drzewa, a nadmierna prędkość (80 proc. wypadków w Polsce), oraz prowadzenie w stanie nietrzeźwości (ponad 30 proc.) są w Polsce podstawową przyczyna wypadków.

W innych krajach kolizji z drzewami jest mniej niż w Polsce, nie dlatego, że jest mniej drzew przy drogach, ale dlatego, że tam częściej przestrzega się przepisów i lepszy jest stan dróg. W Niemczech wytyczane są trasy, które specjalnie wiodą alejami, to właśnie drzewa są największą atrakcją tych przejazdów. Ochroną prawna otoczono aleje Brandenburgii i Meklemburgii. Tam gdzie są przy drogach drzewa powinny być znaki ograniczające prędkość jazdy i informujące o możliwość ewentualnej kolizji, a także urządzenia techniczne, osłaniające drzewa. Wychodząc z założenia, że przy drogach nie powinno być nic, co może zagrozić człowiekowi kiedy opuści drogę, należałoby usunąć wszystkie słupy, latarnie a nawet bariery chroniące pieszych. Za nasze życie odpowiadamy sami, jako kierowcy i tylko my decydujemy o tym czy jedziemy z nadmierną prędkością, czy nie. Czasem dla poprawienia bezpieczeństwa na drodze, wycięcie drzew jest konieczne ale powinna to być ostateczność.

Polecam publikacje dotyczÄ…ce drzew przydrożnych i alejowych, w tym „Aleje przydrożne Historia, znaczenie, zagrożenie, ochrona” wydane przez wydawnictwo Borussia i broszurÄ™ Jak zachować aleje wydanÄ… przez FundacjÄ™ EkoRozwoju z WrocÅ‚awia.

Dziękuję bardzo za rozmowę
Źródło: Joanna Szubierajska, Ekologia.pl